Zadanie współfinansowane w ramach sprawowania opieki Senatu Rzeczypospolitej Polskiej nad Polonią i Polakami za granicą
100 LAT BENEDYKTYNEK MISJONAREK W SŁUŻBIE POLSCE POZA GRANICAMI KRAJU
to nowatorskie spojrzenie na 100-letnią historię, dziedzictwo i wkład Zgromadzenia w budowę wizerunku Polski poza jej granicami. Projekt zbudowany jest z 4 modułów realizowanych w wymiarze lokalnym i międzynarodowym, wzmacniających wizerunek Polski, ukazujących dziedzictwo narodowe i polską kulturę (celebracja jubileuszowa – koncert, spektakl, sympozjum historyczne) oraz zakładających przełamanie stereotypów w postrzeganiu naszego kraju przez cudzoziemców (przyjazd na uroczystości centralne do Polski), a także utrwalenie pozytywnych doświadczeń w postaci wizualizacji medialnej (strona internetowa, materiały audiowizualne, transmisja on-line, publikacje) oraz uczestnictwa w celebracjach organizowanych w krajach zamieszkania.
KRÓTKO O NAS I O TYM JAK MINĘŁO NAM 100 LAT
Rok 2016 zapisał się w historii Polski wyjątkowo. Ten wyjątkowy kraj przeżył 3 wielkie wydarzenia: 1050 rocznicę swego Chrztu, Szczyt NATO w Warszawie oraz Światowe Dni Młodzieży. W sposób szczególny rozpoczęła się jego intensywniejsza identyfikacja na mapie Europy i świata, o czym mogłyśmy się przekonać goszcząc w 22 naszych polskich klasztorach młodych z całego świata. Można więc powiedzieć – bez cienia przesady – że Polska stała się sercem Europy, które w swym obiegu połączyło Wschód z Zachodem, czyniąc to zresztą nie po raz pierwszy. Potwierdziły to również prognozy oraz badania dotyczące wizerunku Polski jako kraju, który nie był – przed ŚDM 2016 – wystarczająco dobrze znany i określany, a przez rzetelne działania promocyjne – [wizerunek] uległ korzystnym modyfikacjom, na rzecz pozytywnych cech i likwidacji negatywnych stereotypów przypisywanych mieszkańcom znad Wisły. Osobiste doświadczenie posługi Zgromadzenia w różnych częściach świata oraz stan badań[1] pozwalają obrać właściwy kurs na rzecz wzmacniania pozytywnego wizerunku naszej Ojczyzny poza granicami wśród rodowitych mieszkańców oraz w środowiskach polonijnych.
Dokładnie 100 lat temu (24.06.1917 r.), w Białej Cerkwi koło Kijowa, na terenach należących wówczas do Rzeczpospolitej, a obecnie do Ukrainy, powstało Zgromadzenie Sióstr Benedyktynek Misjonarek. Założyła je świetnie wykształcona, władająca kilkoma językami, Matka Jadwiga Józefa Kulesza (związana w swym rodzinnym środowisku ze znanymi polskimi malarzami i pisarzami, wśród których np. Ignacy Kraszewski, Jadwidze Kuleszance, dedykował „Starą baśń”). Pochylając się od samego początku nad trudnym losem dzieci osieroconych wskutek działań wojennych, a także polskich żołnierzy walczących o niepodległość, zgodnie z charyzmatem wytyczonym przez Założycielkę, dzięki życzliwości i ofiarności ludzi dobrej woli, Zgromadzenie zapewniło im opiekę w wybudowanych sierocińcach, wprowadzając wszechstronny system edukacji oparty na benedyktyńskiej koncepcji wychowawczej i nowatorskim tzw. modelu rodzinkowym, który realizowany jest z sukcesem po dzień dzisiejszy.
Działania nazistów i bolszewików otworzyły niełatwą księgę historii Sióstr i dzieci naznaczonej tułaczym losem, pozostawiających na Kresach swoje domy i serca. Odtąd Zgromadzenie musiało odnaleźć się w zmienionych strukturach administracyjnych Polski, podejmując również posługę na rzecz dzieci polskich w Stanach Zjednoczonych na Long Island (Nowy Jork), a następnie dorosłych Amerykanów, którą nieprzerwanie pełnią do dziś. Mimo cierpienia i tułaczki Zgromadzenie rozwinęło się docierając również na kontynent Ameryki Łacińskiej (Brazylia i Ekwador), gdzie podjęło działalność misyjną (od 1985 r.), budując pozytywny wizerunek Polski, ucząc j. polskiego (tubylcze Siostry i podopiecznych), przybliżając historię, tradycję i walory naszego kraju, a także współpracując z wolontariuszami pochodzącymi z Polski i Niemiec, budując markę Polska. Warto wspomnieć, że przez niemal 25 lat Zgromadzenie posługiwało w Libii, pełniąc posługę w szpitalu w El-Beida oraz stanowiło bezpieczną przystań dla licznej Polonii, organizując wspólne cotygodniowe spotkania formacyjne, spotkania patriotyczne i świąteczne. Wskutek nasilających się ataków i wzrastającego zagrożenia życia, Siostry powróciły wraz z ostatnimi Polakami do kraju. Tę formę posługi i spotkań Zgromadzenie podjęło również w Chicago od 2002 roku katechizując w polskiej szkole sobotniej oraz otwierając przedszkole dla dzieci polonijnych w Oak Forest. Nasz dom jest otwarty dla wszystkich, a szczególnie dla Polonii, która chętnie przybywa tu indywidualnie, grupowo i rodzinnie, gdyż miejsce to służy za centrum spotkań formacyjnych, patriotycznych, okolicznościowych i świątecznych, a same Siostry i ich modlitwa stają się ważnym wsparciem dla Rodaków przebywających poza granicami Ojczyzny. Polskie tradycje są pielęgnowane również w naszych 11 domach na Ukrainie, stając się oazami wsparcia dla miejscowej Polonii, zwłaszcza pochodzącej z okolic Baru, Wołoczyska i dalekiego Ługańska i Izmaiła, ale i we wspólnotach, gdzie Siostry z Ukrainy uczą się j. polskiego, poznają niełatwą historyczną prawdę oraz przybywają do Polski ze swoimi podopiecznymi, których zawsze serdecznie i nieodpłatnie u siebie gościmy.
Ten kontekst socjologiczno-historyczny jest punktem wyjścia dla naszego projektu. Jest to zatem okazja wzmocnienia wizerunku Polski i budowy marki Polska w świetle Jubileuszu 100-lecia Zgromadzenia Sióstr Benedyktynek Misjonarek, od początku powstania zaangażowanego w służbę Polsce i Polakom. Okazją do szczególnej ekspozycji tych założeń będą obchody jubileuszowe zrealizowane w ramach następujących modułów – działań:
I. WIZUALIZACJA MEDIALNA – budowa i prowadzenie strony internetowej projektu, promującej Polskę i kulturę Polską w Ojczyźnie i poza jej granicami, w kontekście przeżywanego Jubileuszu 100-lecia Zgromadzenia. Drugim elementem działania byłoby opracowanie i produkcja materiałów audiowizualnych promujących Polskę w kontekście przeżywanego Jubileuszu 100-lecia Zgromadzenia, z którymi dotrzemy do różnych środowisk polonijnych i tubylczych w miejscach posługi polskich benedyktynek. Trzecim komponentem – byłaby redakcja okolicznościowej publikacji (Album okolicznościowy z numerem ISBN: Idźcie i głoście – prosto na krzywych liniach. Zgromadzenie Sióstr Benedyktynek Misjonarek 1917-2017) oraz opracowanie wystawy (Idźcie i głoście – prosto na krzywych liniach. Zgromadzenie Sióstr Benedyktynek Misjonarek 1917-2017) okolicznych pomagającej budować markę Polska w kraju i poza granicami w kontekście przeżywanego Jubileuszu 100-lecia Zgromadzenia.
II. BENEDYKTYŃSKI WKŁAD W KULTURĘ POLSKĄ – w ramach drugiego modułu pragniemy podzielić się historycznym doświadczeniem Polski i Zgromadzenia, splecionym nieodłącznie od stu lat, wyrażonym w formie muzycznej i poetyckiej (koncert jubileuszowy i spektakl), do których to wydarzeń szczególnie zapraszamy przybyłych gości z Polski i zagranicy, w tym osób z polskimi korzeniami, dzięki czemu wszyscy odkryją piękno narodowego dziedzictwa, patriotyzmu i oddanej posługi kolejnych pokoleń benedyktynek misjonarek. Szczególnym uczestnikiem wydarzeń centralnych będzie p. Donald Hedrick, jedyny żyjący krewny Założycielki M. Jadwigi Kuleszy, związany z Kresami z racji pochodzenia, a obecnie mieszkający w Stanach Zjednoczonych, z którym od lat pozostajemy w stałym kontakcie oraz Siostry posługujące poza granicami i osoby związane ze Zgromadzeniem o polskich korzeniach.
III. HISTORIA POLSKI PISANA BENEDYKTYŃSKIM PIÓREM – trzeci moduł związany z planowanym sympozjum naukowym, przybliżającym historię Polski, dziedzictwa narodowego i dziejów Zgromadzenia wraz z Założycielką, aż do chwili obecnej, zwieńczony publikacją pokonferencyjną, pod kierunkiem s. prof. dr hab. J. Kalinowskiej OSB, we współpracy z cenionymi polskimi naukowcami i siostrami Zgromadzenia.
IV. BENEDYKTYŃSKIE ŚWIĘTO POLSKI POZA GRANICAMI – to nazwa czwartego modułu promującego wizerunek Polski i Polaków poza granicami, który pragniemy zrealizować w kontekście przeżywanego Jubileuszu w miejscach posługi Sióstr (Ekwador – IV.2017, Ukraina – VII i X.2017, Stany Zjednoczone – IX.2017 i Brazylia – X.2017). Jest to zatem szczególna okazja do doświadczenia wspólnoty ponad podziałami (kontekst wschodni) oraz przekraczaniu barier geograficzno-politycznych i komunikacyjnych (kontekst zachodni). To także szansa na wyeksponowanie obecności polskich benedyktynek w krajach posługi, ale przede wszystkim – wzmocnienia więzi z Polonią, dla której będzie to wspólne z nami polskie święto. W wydarzeniach tych – w miarę możliwości – będzie brała udział delegacja z Polski.
Wkład benedyktynów w dzieje Europy i Polski jest nieoceniony, zarówno w wymiarze historycznym, patriotycznym, religijnym, edukacyjnym, wychowawczym czy agralnym. 1050 lat temu z dalekiego Rzymu to właśnie benedyktyni przynieśli na nasze ziemie chrześcijaństwo i szeroko rozumianą kulturę, pomagając budować nasz kraj o czytelnej strukturze i tożsamości.
Po dziesięciu wiekach polskie benedyktynki misjonarki pragną tę pochodnię – której na imię Polska – zanieść do wszystkich krajów, w których dziś posługują. Wpisując się w historyczny program rządowy pragniemy w dalekich krajach obu Ameryk i bliskiej Ukrainie opowiedzieć i przypomnieć o wielkich Polakach, którzy z woli Senatu RP będą patronować w naszym jubileuszowym roku 2017, takich jak T. Kościszuszko czy W. Raczkiewicz, dr W. Biegański czy gen. J. Haller, a także o duchowym wydarzeniu – jubileuszu koronacji Czarnej Madonny z Jasnej Góry – jakże ważnym dla wiernych na całym świecie.
Jedną z trwałych form upamiętnienia projektu będzie opracowana publikacja okolicznościowa oraz materiały audiowizualne dystrybuowane za pośrednictwem Internetu, telewizji, a także polskich benedyktynek misjonarek w krajach zamieszkania i w środowiskach polonijnych, wśród których posługują.
Dla osiągnięcia zamierzonych efektów konieczne jest jednak precyzyjne przygotowanie i zrealizowanie wszystkich elementów projektu, począwszy od stworzenia komunikatywnej i wartościowej struktury lokalnej i międzynarodowej, zaangażowania fachowej kadry, aż po profesjonalną obsługę bezpośrednią Polaków, Polonii i gości – słowem wszystkich korzystających z różnych form komunikacji i uczestników wydarzeń jubileuszowych. W tym wypadku doświadczenie Zgromadzenia – przygotowującego różne wydarzenia naukowe, edukacyjne, społeczne, turystyczne i religijne – jest niezwykle przydatne i ważne, dzięki czemu profesjonalnie i trafnie można dotrzeć do odbiorców, podnieść ich kompetencje, poszerzyć wiedzę i zachwycić polską tradycją, historią, a także zaktywizować naszych rodaków (zwłaszcza rodziny) do stawania się lokalnym ambasadorem Polski zmieniając tym samym stereotypy właściwe postrzeganiu naszego kraju przez obcokrajowców i przybliżając bijące serce Ojczyzny Polakom przebywającym na obczyźnie.